جام جهانی آفریقای جنوبی هم با انبوهی از کامیابی ها و ناکامی هایش به صفحات تاریخ فوتبال پیوست تا یک ماه شور و هیجان کم نظیر در سراسر دنیا به نقطه آخر برسد.

 ضیافت چهار سالانه جام جهانی این نوبت هم همه را غافلگیر کرد و نشان داد هیچ وقت نمی شود این بازی ها را پیش بینی کرد. به مناسبت پایان جام نوزدهم، 19 برش به یاد ماندنی از این رقابت را به تصویر می کشیم، تا یادگاری باشد از یک برهه جذاب و کم نظیر فوتبالی از عمرمان...!

 

1- بیرون، آقای ستاره!

جام جهانی آفریقای جنوبی اصولا با ستاره ها رابطه متناسبی نداشت. چه قبل از آغاز بازی ها و چه در بین راه، قاره سیاه ضدیت خودش با سوپراستارها را به وضوح نشان داد.

 

 پیس از آن که زنگ آغاز جام نوزدهم به صدا در بیاید، بازیکنان بزرگی به دلیل مصدومیت و یا عدم دعوت، این مسابقات را از دست دادند. رونالدینیو و پاتو، دو ستاره محبوب برزیلی ها بودن که به دلیل بی اعتمادی دونگا، این جام را از دست دادند. همین اتفاق برای کریم بنزما و سمیر نصری در اردوی فرانسه تکرار شد و البته برای توتی و والکات در تیم های ملی ایتالیا و انگلیس هم پیش آمد. با این حال عجیب ترین عدم دعوت ها، متعلق به دیه گو مارادونا بود؛ کسی که کامیباسو و زایتی را از قالب آخرین قهرمان باشگاهی اروپا دعوت نکرد و ریکلمه و گابی میلیتو را هم پس زد تا اوضاع در ساختار دفاعی آلبی سلسته به هم بریزد. در کنار این بازیکنان، بالاک، بکام، فردیناند، اوون، پیرلو و اسین هم به دلیل مصدومیت جام نوزدهم را از دست دادن و البته جی جی بوفون هم همان مسابقه اول مجبور به ترک آفریقا شد تا اوضاع برای ایتالیایی ها بدتر از قبل شود.

2- جارو برقی در جام جهانی!

اگر از صدای کار کردن جارو برقی در خانه تان بیزارید و به هیچ وجه نمی توانید کار کردن این وسیله را در منزل تحمل کنید، احتمالا جام جهانی بدی را سپری کرده اید، چون در هر مسابقه جام نوزدهم، هزاران جارو برقی در استادیوم ها روشن بود و 90 دقیقه تمام کار می کرد! به رغم همه اعتراضاتی که نسبت به سر و صدای ووزلا وجود داشت و حتی ابراز نگرانی پزشکان به همراه آورد، فیفا مانع از ورود شیپورهای کذایی به ورزشگاه ها نشد تا صدای آزار دهنده ووزلا پس زمینه همه مسابقات جام باشد. این بوق ها با آن صدای گوش خراش شان سوغات جام جهانی شدند و حالا این بیم می رود که استفاده از ووزلا به بقیه میادین ورزشی در سایر کشورها هم تسری پیدا کند. جالب اینجاست که در طول برگزاری این رقابت ها، کشور چین گوشی های خاصی را هم برای نشنیدن صدای ووزلا اختراع و عرضه کرد. حتما می دانید تولید کننده اصلی خود ووزلا هم چین است!

3- توپ دروازه بان کشی!

بی گمان جابولانی هم از دیگر سوغات های جام نوزدهم بود. توپ ویژه کمپانی آدیداس که برای رقابت های جام جهانی آفریقای جنوبی تهیه شد، صدای بسیاری از بازیکنان حاضر در این تورنمنت را در آورد. ظاهرا مختصات فیزیکی جابولانی طور بود که این توپ پس از ضربه خوردن شتاب می گرفت و با تغییر ناگهانی مسیر، کار را هم برای مهاجمان و هم مدافعان سخت می کرد. در این میان به ویژه دروازه بان های جام قربانی اهداف پلید جابولانی(!) شدند. گل آمریکا به انگلیس که نگون بخت شدن رابرت گرین را به دنبال داشت، از جمله شاهکارهای جابولانی بود و لابد ده ها گل دیگر را که این جام به همین شکل به ثمر رسید، به یاد دارید.

4- آفریقا، بهشت جیب برها!

اما رقابت های جام جهانی آفریقای جنوبی، یک تصویر آشنا هم داشت که مدام تکرار می شد . به جای بازیکنان برتر جهان، این دزدها بودند که ستاره جام جهانی شدند . یک روز خبر لخت شدن اردوی خبرنگاران پرتغال به تیتر اول رسانه ها تبدیل شد و روزی دیگر اخبار مربوط به سرقت از چهره های سرشناس نظر مخاطبان را جلب می کرد. گابریل باتیستوتا، بوسکتس، رونی، پدرو و... از جمله قربانیان این سرقت ها بودند. جالب اینکه پلیس آفریقای جنوبی اعلام کرده در طول زمان برگزاری جام جهانی، آمار جرم و جنایت در سطح شهرهای این کشور کاهش پیدا کرده بود. خب طبیعی است، ظاهرا همه اعضای صنف سارقان، در محل برگزاری مسابقات جام جهانی متمرکز شده بودند!

5- «ایران» در جام جهانی!

برخلاف نظر بسیاری از کارشناس نماها و نامنتقدها(!) که قصد جوسازی علیه مدیران کاربلد فوتبال ایران را دارند، تیم ملی کشورمان در جام جهانی حضور داشت. اگر این قلم به مزدها چشم شان را بهتر باز می کردند، می توانستند تیم ملی فرانسه را ببینند که در همان گروه یک مسابقات، لحظه به لحظه یاد و خاطره ایران را زنده می کرد.

آنها در گروه شان آخر شدند، درست مثل ما، ریبری آنها بعد از تعویض اعتراض کرد، درست مثل کریمی ما، دولت شان بعد از حذف در کار فدراسیون دخالت کرد و فوتبال این کشور را تا آستانه تعلیق پیش برد، که این یکی هم قصه ما را به ذهن همه یاد آوری می کرد. تازه فرانسوی ها در تقلید از ایران به همین جا بسنده نکردند و دست به اعتصاب در تمرینات و قرائت بیانیه هم زدند که البته در این زمینه فوتبال ما از خروس ها عقب است و باید تلاش کنیم به استانداردهای فوتبال آنها نزدیک شویم. در راه جبران این عقب ماندگی، می توان از تجربیات ارزنده بازیکنان تیم سقوط کرده ابومسلم هم کمک گرفت.

6- اختاپوس انگلیسی، در آستین آلمانی ها!

«پل» را که می شناسید؟ ستاره مشهور جام جهانی آفریقای جنوبی که در آزمایشگاهی در آلمان نگهداری می شود، یک اختاپوس است که تمام مسابقات آلمان در جام نوزدهم را درست پیش بینی کرد. وقتی این هشت پا به طور پیاپی پیروزی های آلمان را حدس می زد، خیلی ها حرف او را باور می کردند و حتی خود ژرمن ها هم با روحیه بالاتری به مصاف رقبا می رفتند، چون «پل» در هنگام شکست آلمان برابر صربستان نیز باخت این تیم را درست پیش بینی و اعتماد عمومی را به سمت خودش جلب کرده بود.

جالب است بدانید بسیاری از کارشناسان عقیده دارند بازی با آلمان مقابل اسپانیا که در آن به وضوح افت روحی ژرمن ها مشاهده می شد، از پیشگویی «پل» در مورد باخت تیم این کشور نشات می گرفت و خیلی از بازیکنان این تیم با توجه به حدس اختاپوس علیه آنها، دچار افسردگی شده بودند. با این اوصاف و با توجه به جدال ازلی و ابدی فوتبال دو کشور آلمان و انگلیس، به نظر می رسد این اختاپوس ضربه سختی را بر پیکر دشمن دیرینه وارد کرده و آلمانی های خوش نقش را از رسیدن به فینال باز داشته است؛ گرچه در بازی رویاروی دو تیم، «پل» به برد آلمان برابر انگلیس رای داد!

7- میزبان نیمه راه!

برگزاری جام جهانی در کشور جهان سومی آفریقای جنوبی، از همان ابتدا حرف و حدیث های فراوانی به همراه داشت. با این حال با اعتماد فیفا، آفریقای جنوبی توانست میزبانی بازی ها را بر عهده بگیرد و همه نگاه ها را به سمت خودش جلب کند. آنها اما، به نوعی میزبان نیمه راه این مسابقات بودند، چون از سال 1930 تا به حال که جام جهانی برگزاری می شود، سابقه نداشت میزبان رقابت ها از مرحله گروهی حذف شود که این اتفاق امسال رخ داد و آفریقا بعد از شکست مقابل اروگوئه و تساوی با مکزیک، به رغم برتری برابر فرانسه از مسابقات کنار رفت. با توجه به آن که جام جهانی بعدی در برزیل برگزار می شود، می توان ادعا کرد در 20 دوره اول جام جهانی، این فقط میزبان جام نوزدهم بود که از مرحله گروهی اوت شد!

8- افتضاح آقا، افتضاح!

بعد از حرف و حدیث های فراوان مربوط به داوری ها در جام جهانی 2002 کره و ژاپن، جام هجدهم در آلمان از این حیث به سلامت برگزار شد و ضعف داوران زیاد به چشم نیامد. اما قصه جام نوزدهم فرق داشت و به ویژه اشتباهات مرگبار کمک داوران، داد همه را در آورد. بعد از عملکرد مناسب کامرانی فر در دو مسابقه مکزیک – فرانسه و شیلی – سوییس، اشتباهات فراوانی در قضاوت بازی ها رخ داد که صد البته شاه بیت این غزل، سوتی تیم داوری بازی انگلیس – آلمان در ندیدن گل لمپارد بود؛ توپی که حداقل یک متر از خط دروازه عبور کرد، اما کمک داور عقب مانده از صحنه، نتوانست آن را تشخیص بدهد. از دیگر اشتباهات بزرگ قاضی ها در این جام، گل آفساید آرژانتین به مکزیک بود که از دید داور پنهان ماند و البته گل سالم پاراگوئه به اسپانیا که از سوی داور آفساید اعلام شد. خطاهای بزرگ داوران در این جام، فیفا را دوباره به صرافت بررسی ورود احتمالی تکنولوژی به مسابقات فوتبال انداخته است.

9- میانگین خوش تیپی بالا رفت!

قبل از آغاز رقابت های جام نوزدهم، بسیاری از کارشناسان انگلیس را شانس قهرمانی دانستند، با این وجود درایت و سوابق فاییوکاپلو راه، به جایی نبرد، درست مثل اسم و رسم ستاره هایی مثل جرارد، لمپارد، تری، رونی و کاراگر. در هر صورت، اگر چه انگلیس با شکست برابر آلمان وداعی تلخ از مسابقات جام جهانی داشت، اما باید قبول کنیم حضور دیوید بکام روی نیمکت این تیم با لباس رسمی به عنوان دکور، بر جذابیت نیمکت «سه شیرها» افزوده بود! بکام که خیلی هم دوست داشت در این آخرین جام جهانی عمرش برای انگلیس به میدان برود، با یک مصدومیت بدموقع مواجه شد و جام را از دست داد. جالب اینکه بعد از ناکامی انگلیس، برخی ها او را گزینه جانشینی کاپلو می دانستند!

10- راز بزرگ جام نوزدهم

بی تردید بزرگ ترین راز جام نوزده، کره شمالی بود؛ تیم ملی منتخب از کشوری کمونیستی و کاملا منزوی که زندگی برای آن تقریباً غیر ممکن است. کره ای ها که با کنار زدن ایران، به دشواری به جام جهانی راه یافته بودند تقریبا برای هیچ کدام از تیم ها شناخته شده نبودند و تنها حدسی که می شد در موردشان زد، این بود که «بسته» به مصاف رقبا می روند.

همین اتفاق هم افتاد و آنها با دفاع پولادین خودشان مقابل برزیل تا مرز خلق شگفتی پیش رفتند و تنها مقهور ضربه تصادفی مایکون شدند؛گرچه بعد از عقب افتادن از حریف، حتی توانستند دروازه برزیل بزرگ را هم باز کنند. مفقود شدن 4 بازیکن این کشور در خاک آفریقای جنوبی و اخبار ضد و نقیضی که در این مورد منتشر شد، بر معماهای حضور جهانی کره شمالی افزود: له شدن مقابل پرتغال و شکست نه چندان سنگین برابر ساحل عاج نیز پایان کار «راز جام» بود؛ گرچه ماندگارترین تصویر از آنان، اشک های مهاجم شان هنگام پخش سرود ملی بود. بازیکنی که در آستانه حضور در بوندس لیگا قرار گرفته است.

11- تماشاگر گران قیمت!

اوضاع برای ستاره های دنیای فوتبال در آفریقای جنوبی هم به هیچ وجه رضایتبخش دنبال نشد. شاید بزرگ ترین سوپر استار ناکام جام نوزدهم، وین رونی بود؛ ستاره بی چون و چرایی که رکورد جدیدی از گل زنی برای خودش در لیگ برتر گذشته ثبت کرد. اما در مسابقات جام جهانی، چیزی بیشتر از یک تماشاگر اضافی و البته گران قیمت نبود. غیر از رونی، رونالدو و کاکا هم روزگار خوبی نداشتند، چیزی شبیه دروگبا یا اتوئو. لیوئل مسی را هم البته شاید بتواند به این سیاهه اضافه کرد؛ پسر طلایی نوکمپ که گرچه اسیر ناکارآمدی مارادونا شد و بدون گل زده بازی ها را ترک کرد، اما دست کم تا پایان مرحله گروهی در صدر جدول ایجاد کنندگان موقعیت گل قرار داشت. روی 6 گل آرژانتین تاثیر مستقیم داشت، 3 بار تیر دروازه رقبا را به لرزه در آورد و در نهایت از سوی کارشناسان فیفا، به جمع 10 بازیکن برتر جام نوزدهم راه پیدا کرد. خیلی ها معتقد بودن این مسی می توانست آرژانتین را قهرمان کند، اما...!

12- بهره برداری سیاسی ممنوع!

با آغاز جام نوزدهم هم مثل گذشته، بسیاری از سیاستمداران رو به بهره برداری سیاسی از فوتبال آوردند، اما اوضاع برای آنان چندان خوب پیش نرفت. هوگوچاوز که با اتکا به درخشش آمریکای جنوبی ها در اوایل مسابقات، به مسخره کردن اروپا پرداخته بود، احتمالا هیچ وقت نمی توانست حدس بزند در این بازی ها سه تیم برتر جام از قاره سبز باشند! همچنین ابراز تمایل برخی از سیاستمداران کشورمان مثل متکی برای قهرمانی برزیل و آرژانتین در این جام جهانی هم عقیم ماند، با این همه، داستان فیدل کاسترو چیز دیگری بود؛ مردی که باخت وحستناک دوست نزدیکش دیه گو مارادونا به آلمان را توطئه استکبار جهانی قلمداد کرد!

13- سلطان حاشیه و آب دهانش!

جام نوزدهم اما، در دلش بازگشت شکوهمند «تف» را به همراه داشت! اگر آخرین آب دهان پرتاب شده تاریخ جام های جهانی مربوط به حرکت فرانک رایکارد علیه رودی فولر بود، در مسابقات آفریقای جنوبی کریستیانو رونالدو نیز بعد از نمایش های ناامید کننده اش، مرتکب چنین حرکتی در قبایل دوربین های تلویزیونی شد تا دوباره در کانون توجهات قرار بگیرد. رونالدو که نتوانسته بود در جریان بازی با اسپانیا کار مثبتی برای تیمش انجام بدهد، با این اقدام زشت و عصبی اش نشان داد با شایستگی در صدر جدول منفورترین بازیکنان جام جهانی قرار گرفته است. کریس، بعد از ناکامی در یورو 2008 با حواشی غیراخلاقی اش در سواحل قناری خبرساز شد و این بار از آمریکا خبر رسیده که لاک مشکی روی ناخن های انگشتش حیرت دیگران را برانگیخته است!

14- جام جهانی، زیر صفر!

از دیگر مختصات کم نظیر جام نوزدهم، می توان به برگزاری این رقابت ها در دل سرما اشاره کرد. با توجه به اینکه تابستان نیم کره شمالی با زمستان نیم کره جنوبی مصادف است. مسابقات این دوره جام جهانی در هوای سرد برگزار شد که همین مساله به نوعی بر جذابیت های جام نوزدهم اضافه کرد. جالب اینکه از جمع تیم های راه یافته به مرحله نیم نهایی جام جهانی نیز، اروگوئه و آلمان به هوای سردسیری عادت دارند و این مساله تا حدودی در مورد هلند نیز صدق می کند. صحنه های مربوط به بارش وحشتناک باران در جریان بازی آلمان – اروگوئه در مرحله رده بندی، از جمله قاپ های زیبای جام نوزدهم بود.

15- مرگ یک دیه گو مارادونا!

از جمله ماندگارترین تصاویر جام نوزدهم که بی تردید تا مدت ها در ذهن هواداران فوتبال باقی خواهد ماند، بهت و بغض دیه گو آرماندو مارادونا در اواخر مسابقه آرژانتین با آلمان بود. دیه گوی بزرگ که آمده بود موفقیت هایش در عرصه بازیگری را این بار در عالم مربیگری تکرار کند، با انبوهی از تدابیر اشتباه تاکتیکی و استراتژیکی، یکی از بهترین نسل های فوتبال آرژانتین را تلف کرد تا معلوم شود نابغه ها هم بدون علم و برنامه ریزی، راه به جایی نمی برند. عدم دعوت از ستارگان کارآمدی مثل زانتی، کامبیاسو، ساموئل و گابی میلیتو به ویژه در ساختار دفاعی آلبی سلسته چنان مشکلاتی به وجود آورد که هواداران آبی و سفیدها در سراسر جهان، مدت ها اتفاقات تلخ جام نوزدهم را از یاد نخواهند برد. صحنه آزار دهنده درگیری لفظی دیه گو با هواداران آلمان پس از شکست سنگین آرژانتین نیز از جمله تصاویری است که در تاریخ این جام جهانی ماندگار شد.

16- درام، وسط زمین فوتبال

مطابق معمول تور ملت های بزرگ، این جام جهانی نیز مملو از صحنه های دراماتیک و به یادماندنی بود. اشک های بازیکنان اسلوونی پس از پیروزی آمریکا بر الجزایر که به حذف ناباورانه آنها انجامید، از جمله تصاویر خاطره انگیز این جام بود؛ گرچه حکایت پنالتی از دست رفته آسامو آژیان چیز دیگری بود. وقتی در دقیقه 120 بازی اروگوئه و غنا، سوارز پنالتی کرد تا یک فرصت برای آمریکای جنوبی ها بخرد، هیچ کس نمی توانست باور کند تنها نماینده باقی مانده آفریقا در جام، طعم حذف را بچشد اما ژیان ناباورانه پنالتی اش را به تیر دروازه غنا کوبید تا ورجه وورجه های استثنایی سوارز به آلبوم تصاویر ماندگار جام نوزدهم اضافه شود. ژیان اگرچه ضربه اش را در ضیافت پنالتی ها به گل تبدیل کرد، اما فروپاشی روحی غذایی ها کار خودش را کرده بود و این تیم از دور رقابت ها کنار رفت.

17- خطر تعلیق، مثل اجل معلق!

ناکامی در جام جهانی برای بسیاری از کشورها تلخ و تحمل ناپذیر است. برخوردهای چکشی بعد از چنین شکست هایی، در بسیاری از کشورهای دنیا مرسوم است، اما معمولا سعی می شود ساخت فوتبال از دخالت سیاسیون دور بماند تا فیفا بهانه ای برای مجازات کشورهای متخلف نداشته باشد. با این همه، مثل گاف ایرانی ها در سال 2006، امسال هم دو کشور فرانسه و نیجریه مرتکب اعمالی شدند که نزدیک بود با واکنش ضربتی فیفا روبه رو شود، اما خطر در ثانیه های پایانی از بیخ گوششان عبور کرد. دولت نیجریه پس از بازگشت کاروان ورزشی این کشور، از روی خشم و غضب، آنها را برای دو سال از حضور در بازی های بین المللی منع کرد، اما سیاسیون این کشور رد آخرین ساعات اولتیماتوم فیفا از مرکب شیطان پیاده شدند تا خطر تعلیق رفع شود. پس از ملاقات آنری با سارکوزی در کاخ الیزه نیز نزدیک بود همین ماجرا برای فرانسوی ها تکرار شود که آنجا هم به خیر گذشت و فرزند نامیمونی مثل «کمیته انتقالی» زاده نشد.

18- تیکی تاکا، مدیون کاتالونیا!

قهرمانی نوبرانه اسپانیا در جام جهانی، از اصلی ترین تصاویر جام نوزدهم بود. مانادورها هشتمین قهرمان جهان و پنجمین تیم اروپایی تاریخ بودند که توانستند به این افتخار دست پیدا کنند و با برتری بر هلند در نخستین فینال خودشان، جام را به آغوش بکشند. بسیاری بر این باورند که اسپانیایی ها این قهرمانی را مدیون شاکله اصلی و بارسلونایی خود هستند؛ آنجا که مردانی نظیر پیکه، پویول، ژاوی، ویا و به ویژه اینیستا که گل قهرمانی آنها را در فینال زد، بیشتری بازدهی را داشتند و گاو بازها را به افتخاری تاریخی رساندند. صحنه شادی زایدالوصف اینی استا که گلش را به روح خارکه فقید تقدیم می کرد، هیچ گاه از ذهن هواداران فوتبال اسپانیا زدوده نخواهد شد.

19- فقر؛ واقعیتی که باقی ماند!

 جام جهانی به پایان رسید، اما کیست که نداند تنها اندکی دورتر از استادیوم های شیک و لوکس، هنوز مردمانی در فقر و گرسنگی غوطه می زنند که «انسان» اند و به حکم همین موهبت، حق حیات آزادانه و شرافتمندانه دارند؟ جام جهانی تمام شد، اما فقر در آفریقا به جا ماند تا قصه پر غصه آدم های فراموش شده این سرزمین، کماکان بهانه ای برای فراموشی دیگران باشد. جام جهانی به نقطه آخرش رسید، اما ای کاش روزی آفریقای جنوبی و همسایگانش به خاطر شکم های به استخوان چسبیده اهالی اش مورد توجه دنیا قرار بگیرد.